WIADOMOŚCI

Gotówka czy karta - czyli jak bezpiecznie płacić w czasie wakacji

Data publikacji 07.07.2023

W dzisiejszym poradniku: gotówka czy karta oraz bezpieczne płatności online, a także twój wizerunek online. Cyberporadnik skierowany do wszystkich. Podpowie jak ustrzec się przed zagrożeniami nie tylko z ''sieci".

 W dzisiejszym poradniku, opracowanym przez ekspertów NASK-PIB dowiemy się, jak bezpiecznie płacić w czasie wakacji oraz nie paść ofiarą kradzieży wizerunku.

Cyber bezpieczny poradnik w przystępny sposób przedstawia zagrożenia cyfrowe pojawiające się szczególnie w okresie wakacyjnym. Publikacja podpowiada również, w jaki sposób zadbać o bezpieczeństwo i jak radzić sobie z cyberzagrożeniami.

Żródło: Serwis Rzeczypospolitej Polskiej Ministersta Cyfryzacji.

  • Płatność kartą czy gotówką? – to pytanie słyszymy niemal codziennie, zarówno przy drobnych zakupach, jak i podczas opłacania pobytu w hotelu, restauracji czy kupowania biletów wstępu na różnego rodzaju wydarzenia. Płatności kartą coraz częściej zastępują tradycyjne pieniądze, a także umożliwiają szybkie transakcje online. Są wygodne i możemy nimi zapłacić nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie.
Warto jednak pamiętać, że korzystanie z kart płatniczych, mimo wielu korzyści,może się też wiązać z różnymi zagrożeniami.
  • O czym należy pamiętać, podczas korzystania z kart płatniczych?
Staraj się trzymać w określonym miejscu (zwłaszcza w portfelu) tylko jedną kartę płatniczą. W razie jej utraty inne karty (schowane głębiej lub w innym miejscu) nadal będą do wykorzystania. Do zablokowania jednej karty potrzebujesz mniej czasu – wystarczy telefon do banku lub kilka kliknięć w aplikacji.
Nigdy nie spuszczaj swojej karty z oczu. Nie pozwól, żeby ktokolwiek z obsługi hotelu, restauracji, sklepu czy innego punktu usługowego, zabrał kartę. W niektórych krajach jest to często spotykana praktyka, wtedy jednak lepiej płacić gotówką lub podejść z obsługą do terminala. Jeśli się zdarzy, że ktoś z obsługi będzie chciał lub próbował zeskanować Twoją kartę lub zażąda podania numeru PIN bądź kodu CVC/CVV, nie zgadzaj się – jest to niezgodne z prawem i nikt nie może wysuwać takich żądań.
Nigdy nie zapisuj kodu PIN w widocznym i łatwo dostępnym miejscu, np. na karcie, albo na kartce, którą nosisz w portfelu.
Chroń dane swojej karty. Jeśli dokonujesz płatności kartą za zakupy online, a strona na której wprowadzasz dane, wygląda podejrzanie, zrezygnuj z transakcji.
Rozważ korzystanie z jednorazowych kart wirtualnych lub przedpłaconej karty płatniczej, których możesz używać do płatności online podczas wyjazdów.
Wprowadź limity na swojej karcie płatniczej.
  • Zanim skorzystasz z bankomatu, sprawdź, czy nie są do niego podpięte jakieś urządzenia. Oszuści montują na bankomatach nakładki na klawiatury, dodatkowe czytniki i ukryte kamery, które kopiują zapis z paska na karcie i nagrywają numer PIN. Jeśli z jakichś względów bankomat wzbudza Twoje podejrzenia, rozważ wypłatę pieniędzy bez wprowadzania karty (np. wypłata BLIK). Staraj się korzystać z bankomatów stojących w oddziałach lub blisko oddziałów banku. W ten sposób w razie kłopotów szybko znajdziesz pomoc.
Wypłacając pieniądze, zawsze zasłaniaj ręką wpisywany kod PIN, aby osoby postronne nie mogły go zobaczyć.
Jeśli zobaczysz na swoim rachunku transakcje, których nie dokonałeś lub dostaniesz wiadomość z banku o nieudanej transakcji kartą, natychmiast skontaktuj się z bankiem i wyjaśnij sytuację.
Pamiętaj, pracownik banku, który będzie się z Tobą kontaktował w jakiejkolwiek sprawie, nigdy nie poprosi Cię o hasło dostępu do Twojego konta czy numer PIN. Zachowaj czujność przy rozmowie z pracownikiem banku i zastosuj procedurę oddzwaniania na oficjalną infolinię.
Jeśli masz wątpliwości, co do korzystania z kart płatniczych, zawsze możesz skorzystać z innych sposobów płatności. W tym przypadku również zachowaj ostrożność i nie podawaj kodu do płatności innym osobom.
W razie kradzieży lub zgubienia karty, jak najszybciej skontaktuj się ze swoim bankiem i zablokuj ją.
  • Płatności online.
Zakupy internetowe, a także płacenie za większość usług za pośrednictwem internetu stały się naszą codziennością. Tę formę płatności wykorzystujemy do zakupu wycieczek, biletów i innych atrakcji, z których korzystamy podczas wypoczynku.
  • Oto najważniejsze zasady dokonywania bezpiecznych płatności online, które mogą uchronić przed utratą oszczędności:
Zanim dokonasz płatności online, upewnij się, że korzystasz z zaufanego serwisu.
Zweryfikuj, czy strona na której jesteś, jest prawdziwa. 
Zwróć uwagę na adres witryny – czy nie zwiera błędów, literówek, znaków specjalnych. Jeśli cokolwiek budzi Twoje wątpliwości, zrezygnuj z transakcji.
Upewnij się, że hasło do konta jest trudne do odgadnięcia.
Regularnie sprawdzaj swoje konto bankowe i historię transakcji, aby upewnić się, że nie ma na nim nieautoryzowanych transakcji. W przypadku jakichkolwiek podejrzeń, natychmiast skontaktuj się z bankiem.
Zachowaj ostrożność i nie udostępniaj swoich danych osobowych lub finansowych osobom, których nie znasz lub którym nie ufasz. Unikaj również klikania w linki, które otrzymałeś z nieznanego źródła lub otwierania podejrzanych załączników w e-mailach.
Uważnie czytaj powiadomienia z aplikacji Twojego banku, zwłaszcza gdy dotyczą autoryzacji płatności. Jeśli cokolwiek się nie zgadza, skontaktuj się ze swoim bankiem
  • Twój wizerunek online
Jedną z najlepszych pamiątek, jakie przywozimy z wakacji, to zdjęcia i filmy z miejsc, które odwiedziliśmy. Dzięki rozwojowi technologii możemy je przygotować w wysokiej rozdzielczości, a ich jakość oddaje wszystko to, co zobaczyliśmy. Dzięki temu, że zawsze są pod ręką (najczęściej w naszym smartfonie lub w chmurze), możemy do nich wracać, kiedy tylko chcemy.
Zdjęcia i filmy z wakacji chętnie pokazujemy naszym znajomym i bliskim, a także dzielimy się nimi w mediach społecznościowych. Jednak zanim je opublikujemy warto się zastanowić, jakie informacje o nas można z nich wyczytać oraz kto i w jaki sposób może to wykorzystać.
  • Przede wszystkim pamiętaj, że każda Twoja aktywność w internecie pozostawia cyfrowy ślad, a zdjęcia i filmy raz wrzucone do sieci, pozostają w niej na zawsze. To, co teraz wydaje Ci się atrakcyjne i zabawne, za kilka miesięcy może być powodem do wstydu czy skrępowania lub zażenowania. Pomyśl, zanim wrzucisz do sieci prywatne zdjęcia lub filmy.
Dbaj o treści publikowane w mediach społecznościowych. Zdjęcia i filmy, które zamieścisz na swoich profilach mogą trafić do nieplanowanego odbiorcy np. Twojego pracodawcy lub osób zajmujących się rekrutacją. Pamiętaj o ustawieniach prywatności, zadbaj również o prywatność swoich bliskich. Nie udostępniaj zdjęć swoich członków swojej rodziny czy znajomych w sytuacjach, które mogą być dla nich niezręczne. Pamiętaj, że mogą trafić w niepowołane ręce.
Nie przekazuj zdjęć osobom nowo poznanym. Podczas wakacji chętnie poznajemy nowych ludzi i jesteśmy otwarci na różne relacje i znajomości. Zanim jednak podzielisz się z kimś prywatnymi informacjami na swój temat lub prześlesz materiały o charakterze intymnym, zastanów się, jak mogą zostać wykorzystane. Niestety, nie wszyscy mają czyste intencje – uważaj, aby nie paść ofiarą szantażu z wykorzystaniem Twoich prywatnych zdjęć, szczególnie o charakterze erotycznym.
Nie pokazuj lokalizacji. Jeśli udostępniasz relacje na żywo, udostępniasz swoją lokalizację lub w inny sposób dzielisz się tym, że nie ma Cię w miejscu zamieszkania, możesz ściągnąć do domu złodziei.
Nie wstawiaj zdjęć i relacji, na których pokazujesz swoje dokumenty np. bilet (lotniczy, na koncert) – zawarte na nim dane mogą zostać wykorzystane przez oszustów.
Pamiętaj, aby nigdy nie udostępniać swoich prywatnych danych osobom, których nie znasz. Nie podawaj też haseł ani kodów dostępu do poczty email, konta bankowego. Nigdy nie podawaj numerów karty płatniczej osobom trzecim.
Zadbaj o szyfrowanie swoich danych w telefonie, karcie pamięci i innych urządzeniach – w razie utraty sprzętu osoby niepowołane nie będą mogły ich przeglądać
  • Kradzież danych osobowych
Kradzież tożsamości to zagrożenie, na które możemy się natknąć zarówno w świecie realnym, jak i wirtualnym. Nasze dane to cenna waluta zarówno dla oszustów, jak i różnych firm i organizacji.
Kradzież naszych danych może prowadzić nie tylko do utraty środków finansowych, ale również zagrażać naszemu wizerunkowi online, a w niektórych przypadkach może zostać wykorzystana przy popełnianiu przestępstwa internetowego.
Oszuści, którzy kradną nasze dane osobowe, mogą wykorzystać je do wyłudzeń finansowych, szantażu czy zniszczenia naszej reputacji
  • Co możesz zrobić, żeby uniknąć ryzyka kradzieży tożsamości?
Przejrzyj ustawienia prywatności swoich kont w mediach społecznościowych, ogranicz widoczność swojego konta i wyłącz geolokalizację. Dokładnie przemyśl, co udostępniasz w mediach społecznościowych. W tym przypadku mniej znaczy bezpieczniej.
Zadbaj o bezpieczeństwo logowania się do swojego konta. Przestępcy mogą podszywać się pod Ciebie i oszukiwać Twoich znajomych w celu wyłudzenia pieniędzy. Dlatego tam, gdzie to jest możliwe włącz uwierzytelnianie dwuskładnikowe. Dzięki temu dane bądź informacje, które udostępniasz, będą bezpieczniejsze.
Pod żadnym pozorem nie zostawiaj „pod zastaw” i nie pozwalaj na kopiowanie dokumentów takich jak dowód osobisty, paszport, prawo jazdy, legitymacja, np. za wypożyczenie sprzętu. 
W sytuacjach, które wymagają podania danych, wystarczy spisanie ich z dokumentu. Pamiętaj! Dane pozyskane z dokumentów tożsamości przestępcy mogą wykorzystać np. do wyłudzenia kredytów, pożyczek czy innych zobowiązań.
Nigdy nie publikuj w sieci zdjęć swoich dokumentów. Zastanów się też czy warto wypełniać ankiety internetowe, w których trzeba podać swoje dane osobowe, np. PESEL czy adres zamieszkania.
Zgłaszaj kradzież lub zaginięcie dokumentów. W przypadku zgubienia lub kradzieży dokumentów np. paszportu czy dowodu osobistego należy jak najszybciej zareagować i zgłosić sprawę na policję, do urzędu, który je wydał a także w banku.
Chroń swoje karty płatnicze! 
W żadnym przypadku nie przechowuj w tym samym miejscu karty płatniczej i numeru PIN do niej. Nie noś go nigdy przy sobie. Zawsze zasłaniaj tę stronę karty, na której widnieje miejsce na Twój podpis. Znajduje się tam unikalny 3-cyfrowy kod CVV/CVC, który w połączeniu z numerem karty oraz imieniem i nazwiskiem i datą ważności znajdującymi się na przodzie karty umożliwia płatności w internecie z użyciem karty.
Zabezpiecz swój smartfon. Ważne jest odpowiednie zabezpieczenie sprzętu hasłami lub weryfikacją biometryczną (odcisk palca, rozpoznawanie twarzy). W przypadku zgubienia urządzenia należy zgłosić ten fakt swojemu operatorowi.
Powrót na górę strony