Mandat karny – wato wiedzieć
Mandat karny to jedna z bardziej znanych form nakładania grzywny za wykroczenia. Większość z nas kojarzy go tylko wykroczeniami drogowymi. Ukaranym można być jednak za różne czyny niezgodne z prawem, ale nie będące przestępstwami. Co wówczas gdy nie czujemy się winni, a funkcjonariusz proponuje nam mandat? Czy trzeba go przyjmować? Jakie są konsekwencje odmowy? Kiedy można wnioskować o jego uchylenie. Odpowiedzi znajdziesz poniżej.
Zgodnie z przepisem art. 95 § 1 k.p.w. postępowanie mandatowe prowadzi Policja, a inne organy wtedy, gdy przepis szczególny tak stanowi.
Ważne! Z momentem przyjęcia mandatu karnego, czyli jego podpisania, taki mandat staje się prawomocny, podlegający wykonaniu i w razie nieuiszczenia grzywny, ściągnięciu przez organ egzekucyjny.
Podstawową przesłanką do zastosowania trybu mandatowego jest zgoda sprawcy wykroczenia na przyjęcie mandatu i to kończy sprawę niczym prawomocny wyrok. Bezpośrednio przed wypisaniem takiego mandatu sprawca wykroczenia każdorazowo zostaje pouczony przez funkcjonariusza o prawie do odmowy przyjęcia mandatu oraz o tym, co stanie się dalej, czyli o skierowaniu sprawy do sądu. Co ważne, nie należy tego traktować jako ultimatum, lecz jako zwykłą alternatywę.
Pamiętajmy! Zgodnie z art. 97 § 2 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia jego sprawca może odmówić przyjęcia mandatu karnego i w takiej sytuacji policjant ma obowiązek skierować sprawę do sądu do rozpatrzenia.
Niektórzy reagują strachem przed rozprawą sądową i zdarza się, że mimo wewnętrznego przekonania, iż nie popełnili wykroczenia, decydują się przyjąć mandat.
Podpowiadamy, nie należy się obawiać powierzenia Sądowi rozpoznania sprawy, lepiej w takiej sytuacji poczekać na ocenę sytuacji przez sąd aniżeli żyć w poczuciu niesprawiedliwego potraktowania przez funkcjonariuszy.
Co czeka nas w sądzie?
Podczas rozprawy sąd rozpatrzy stanowisko oskarżyciela (np. Policji) i porówna ze stanowiskiem osoby ukaranej oraz dostarczonymi przez strony dowodami.
Warto w tym miejscu przypomnieć, że sąd w skrajnych sytuacjach może nałożyć na sprawcę wykroczenia grzywnę w wysokości nawet 30 tys. zł. (oczywiście dotyczyć to może bardzo
Pamiętajmy, z chwilą podpisania mandatu - w terminie 7 dni należy go opłacić.
Czy mandat można uchylić, co na to przepisy? Czy można odzyskać opłaconą grzywnę?
Art. 101. [Obligatoryjne uchylenie prawomocnego mandatu]
§ 1.
Prawomocny mandat karny podlega niezwłocznie uchyleniu, jeżeli grzywnę nałożono za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie albo na osobę, która popełniła czyn zabroniony przed ukończeniem 17 lat, albo gdy ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia wykroczenia z przyczyn, o których mowa w art. 15-17 kodeksu wykroczeń(wyjaśnienie tych artykułów na końcu).
Uchylenie następuje na wniosek ukaranego, jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego złożony nie później niż w terminie 7 dni od uprawomocnienia się mandatu lub na wniosek organu, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, albo z urzędu.
§ 1a.
Prawomocny mandat karny podlega uchyleniu w trybie określonym w § 1, jeżeli grzywnę nałożono wbrew zakazom określonym w art. 96 § 2. Podlega on również uchyleniu, gdy grzywnę nałożono w wysokości wyższej niż wynika to z art. 96 § 1-1b, z tym że w takim wypadku jedynie w części przekraczającej jej dopuszczalną wysokość.
§ 1b.
Prawomocny mandat karny podlega uchyleniu w każdym czasie na wniosek ukaranego, jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego lub na wniosek organu, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, albo z urzędu, jeżeli:
1)
Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą przepisu prawnego, na podstawie którego została nałożona grzywna tym mandatem;
2)
potrzeba taka wynika z rozstrzygnięcia organu międzynarodowego działającego na mocy umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską.
§ 2.
Uprawniony do uchylenia prawomocnego mandatu karnego jest sąd właściwy do rozpoznania sprawy, na którego obszarze działania została nałożona grzywna. W przedmiocie uchylenia mandatu karnego sąd orzeka na posiedzeniu. W posiedzeniu ma prawo uczestniczyć ukarany, organ, który lub którego funkcjonariusz nałożył grzywnę w drodze mandatu, albo przedstawiciel tego organu oraz ujawniony pokrzywdzony. Przed wydaniem postanowienia sąd może zarządzić stosowne czynności w celu sprawdzenia podstaw do uchylenia mandatu karnego.
§ 3.
Uchylając mandat karny nakazuje się podmiotowi, na rachunek którego pobrano grzywnę, zwrot uiszczonej kwoty.
§ 4.
W razie wydania ponownego rozstrzygnięcia w sprawie, w której uchylono prawomocny mandat karny, nie można orzec na niekorzyść obwinionego, jeżeli uchylenie mandatu nastąpiło z przyczyn wskazanych w § 1b.
Pamiętaj. Sąd rozpatruje wniosek o uchylenie mandatu na posiedzeniu, a nie rozprawie. Nie bada więc okoliczności zdarzenia. Sąd jedynie ustala czy zaszła jedna z wymienionych powyżej przesłanek i na tej podstawie uchyla mandat, bądź utrzymuje go w mocy.
Uchylenie następuje na wniosek ukaranego, jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego złożony nie później niż w terminie 7 dni od uprawomocnienia się mandatu, lub na wniosek organu, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę.
Podsumowując, warto stosować się do przepisów i w ten sposób unikać wszelkich sytuacji, w których muszą interweniować policjanci.
P.S.
Nie popełnia wykroczenia ten kto:
Art. 15. [Obrona konieczna]
Nie popełnia wykroczenia, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem.
art. 16. [Stan wyższej konieczności]
Nie popełnia wykroczenia, kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone nie przedstawia wartości oczywiście większej niż dobro ratowane.
Art. 17. KW
Wyłączenie odpowiedzialności za wykroczenie z uwagi na niepoczytalność sprawcy
§ 1.
Nie popełnia wykroczenia, kto, z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych, nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem.